Cukrzyca idzie w parze z otyłością

Lekarze od dawna ostrzegają przed zgubnymi skutkami nadwagi i otyłości, lecz często robią to w sposób sztampowy lub ogólnikowy, przez co wielu ludzi puszcza te ostrzeżenia mimo uszu, traktując nadwagę i otyłość głównie jako defekt estetyczny. W rzeczywistości nauka dysponuje już niezwykle silnymi i bardzo konkretnymi dowodami na to, jak nadprogramowe kilogramy przekładają się na ryzyko wystąpienia wielu groźnych chorób. Najlepszym tego przykładem jest związek nadwagi i otyłości z cukrzycą typu 2.

- Badania naukowe wykazały, że gdy wskaźnik masy ciała (BMI) przekroczy u kogoś poziom 25, to w ślad za tym zaczyna szybko rosnąć ryzyko wystąpienia cukrzycy typu 2 – podkreślał prof. Leszek Czupryniak, kierownik Kliniki Diabetologii i Chorób Wewnętrznych Centralnego Szpitala Klinicznego WUM w Warszawie, w czasie poświęconej cukrzycy konferencji z okazji Światowego Dnia Chorego 2020.

Z przytoczonych przez eksperta wyników badań, dotyczących ryzyka względnego rozwoju cukrzycy typu 2 w zależności od różnych poziomów BMI wynika np., że BMI w przedziale 31,0-32,9 (oznaczające otyłość I stopnia) zwiększa takie ryzyko aż 40 razy, podczas gdy BMI równe lub większe 35 (otyłość II stopnia) już niemal 100 razy!

Przypomnijmy, że prawidłowa masa ciała u osób dorosłych mieści się w granicach BMI wynoszącego 18,5-24,9 (kg/m.kw.).

- Przed II wojną światową cukrzyca typu 2 była chorobą elit i arystokracji, wśród których nadwaga i otyłość występowały znacznie częściej niż u biedoty. Obecnie, dzięki taniej, produkowanej masowo żywności, w tym m.in. słodzonym napojom, otyłość i cukrzyca typu 2 stały się problemem powszechnie występującym – zaznaczył prof. Leszek Czupryniak.

Cukrzyca rozwija się stopniowo i na początku nie daje specyficznych objawów. Pierwsze najczęściej pojawiają się wtedy, gdy stężenie glukozy we krwi jest już spore i trzustka zaczyna mieć kłopoty z produkcją insuliny. To nadmierne pragnienie, zmęczenie, częste infekcje układu moczowo-płciowego. Dlatego, jeśli:

• w rodzinie są przypadki występowania cukrzycy i/lub,
• masz nadwagę lub otyłość i/lub,
• masz nadciśnienie,

regularnie mierz poziom glukozy we krwi na czczo lub poddawaj się testowi tolerancji glukozy.

Jakie efekty daje schudnięcie?

Nie tylko zdrowszy wygląd i lepsze samopoczucie płynące m.in. z tego, że udało się osiągnąć trudny do zrealizowania cel. Mądre schudnięcie, a zatem takie, które nastąpiło w wyniku całościowej i konsekwentnej zmiany stylu życia (odpowiednia, czyli zbilansowana pod kątem kalorii potrzebnych konkretnej osobie i urozmaicona, czyli zapewniająca odpowiednią ilość składników odżywczych dieta oraz odpowiednia dla danej osoby dawka ruchu), dać może nawet lepsze efekty w walce z rozwijającą się cukrzycą niż leki!

Skąd to wiadomo? Zwykle w przypadku stwierdzenia niepowikłanej (jeszcze) cukrzycy typu 2 oraz stanu przedcukrzycowego wielu pacjentom lekarze przepisują lek należący do grupy metformin, który obniża stężenie glukozy we krwi. Zawsze lekarze upominają pacjentów, by jednocześnie zmienili styl życia (a zatem dietę i aktywność fizyczną). To drugie jest jednak trudniejsze niż przyjmowanie tabletek, a szkoda.
Zwłaszcza, że amerykańscy naukowcy prowadzący wieloletni program badawczy dotyczący prewencji cukrzycy (Diabetis Prevention Program Outcomes Study) odkryli, że metformina była blisko o połowę mniej skuteczna niż zmiana stylu życia w zapobieganiu tej chorobie!

Czy nadwaga może być korzystna?

Wygląda na to, że jeśli jest niewielka, to w pewnym wieku tak. Podczas konferencji pokazano rezultaty badań, zgodnie z którymi po 70-tce osoby z niewielką nadwagą są mniej narażone na przedwczesny zgon w porównaniu do osób bardzo szczupłych.

Warto przy tym pamiętać, że czym innym jest prawidłowa masa ciała, która daje duże szanse na zdrowie, a czym innym niedowaga, czyli sytuacja, gdy ważymy mniej niż powinniśmy. Niedowaga to co najmniej tak poważny problem zdrowotny jak nadwaga czy otyłość i prowadzi do poważnych kłopotów.

Wiktor Szczepaniak

Dziennikarz, absolwent Wydziału Dziennikarstwa i Nauk Politycznych Uniwersytetu Warszawskiego. Od wielu lat pracuje w ogólnopolskich mediach, specjalizując się najpierw w dziennikarstwie ekonomicznym (Puls Biznesu), a obecnie naukowym i medycznym. Posiada kilkuletnie doświadczenie w działalności public relations (Instytut Żywności i Żywienia). Interesuje się różnymi aspektami i uwarunkowaniami zdrowia, w tym zwłaszcza profilaktyką zdrowotną, psychologią zdrowia i medycyną spersonalizowaną, a także wpływem mediów na zdrowie publiczne.

Justyna Wojteczek

Dziennikarka i publicystka od wielu lat zajmująca się tematyką zdrowia, medycyny i systemu opieki zdrowotnej. Kieruje Serwisem Zdrowia Polskiej Agencji Prasowej. Pierwsza redaktor naczelna dwutygodnika dla lekarzy Medical Tribune, pracowała też m.in. w Gazecie Prawnej, Medycynie Praktycznej, wydawnictwie Termedia. Pełniła funkcję rzeczniczki prasowej Lotniczego Pogotowia Ratunkowego. Autorka książki "Wiesław Jędrzejczak. Pozytywista do szpiku kości".